Τα χρόνια στο στομάχι

Δημοσθένη Αυλακά

ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΟ ΣΤΟΜΑΧΙ

(Ένας γκουρμέ μαγειρεύει τον καιρό)

Εκδόσεις ‘Έδεσμα’

Το βιβλίο αυτό ήταν να κυκλοφορήσει στο τέλος της χρονιάς που πέρασε, αλλά το άδοξο τέλος των ιστορικών εκδόσεων Έδεσμα λόγω ασυμφωνίας χαρακτήρων των συνεταίρων δεν επέτρεψε την έκδοση του βιβλίου.

Τα κείμενα που ακολουθούν είναι από την προδημοσίευση στο περιοδικό  Καλοφαγάς.

1. Πατάτες τηγανιτές

(Χαίρε Ιωάννη Καποδίστρια

που μας εξανάγκασες να δούμε το πρόσωπό μας

στις τηγανιτές πατάτες).

Το φαγητό αυτό για να έχει επιτυχία φτιάχνεται αποκλειστικά από γυναίκα. 

Μια λαδωμένη ποδιά προστατεύει τη φτηνή της ρόμπα. Στην τσέπη της ποδιάς υπάρχει ένα μανταλάκι, κάποιο κουμπί αλησμόνητο καιρού και τρίμματα ονείρων. Tο μέτωπό της είναι γεμάτο ρυτίδες σαν τις αράδες της παρτιτούρας και το βλέμμα της ανήσυχο. Δίχως την ανησυχία για το αύριο δεν παρασκευάζονται σωστά οι τηγανιτές πατάτες. Η κουζίνα είναι μικρή χτισμένη με τσιμεντόλιθους και στην υγρασία της αυλής αργοπεθαίνουν τα γεράνια. Στην εκπομπή του ραδιοφώνου οι αναζητήσεις μέσω του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού ψάχνουν για σκιές. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας του τηγανίσματος ο άντρας συμπληρώνει συλλογισμένα δύο στήλες ΠΡΟΠΟ. Το αγόρι με γουλί το κεφάλι γλείφει με ηδυπάθεια τις μύξες του και το κορίτσι προσπαθεί να λύσει τον κόμπο από ένα κορδελάκι.

  

Σημείωση: Είναι σίγουρο ότι τα όνειρα που βλέπει κανείς μετά από ένα τέτοιο φαγητό έχουν μια βαθιά δίψα λες ξενυχτάει σε θαλασσινές σπηλιές.

2.   Μοσχάρι με κριθαράκι στο φούρνο

Κάποτε έρχεται η στιγμή που ξημερώνει μια Κυριακή. Όλα μοιάζουν ψεύτικα έτσι καθώς αντικρίζουν τον καιρό φρεσκοπλυμένο, μη φανταστείτε φοβερά πράγματα, μια πλάκα πράσινο σαπούνι, ζεστό νερό στην κατσαρόλα και μια σκάφη. Αλλά όπως και να το κάνουμε δεν είναι μικρό πράγμα να καταφέρει η ΕΔΑ να γίνει αντιπολίτευση. Στη χιλιοδιπλωμένη, για το φόβο των χαφιέδων, Δημοκρατική Αλλαγή οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες μοιάζουν έγχρωμες.

Κι αυτό το φαγητό για να έχει επιτυχία παρασκευάζεται από γυναίκα. Οι κινήσεις της πρέπει να είναι νευρικές και το μυαλό της στην ώρα που περνάει, δεν έχει πολύ καιρό στη διάθεσή της, πρέπει να πάει το ταψί στο φούρνο κι ύστερα να ανηφορίσει στην εκκλησία να μετρήσει τις συμφορές της με τα δεινά των αγίων. Στο νεοαποκτηθέν ηλεκτρικό ψυγείο που αντικατάστησε το ψυγείο πάγου, ιδρώνει μια μπίρα Φιξ. Ο άντρας χουζουρεύει ραχατλίδικα στο κρεβάτι και το αγόρι γκρινιάζει για το κοντό παντελόνι, μεγάλωσε πια. Το κορίτσι φυτεύει κουκούτσια μυστικών σε μια σχολική κασετίνα. Δύο σταγόνες αίμα, λίγη σκοτεινή επιθυμία, το αμετάφραστο άγγιγμα κάποιου θείου. 

Σημείωση: Το πρόβλημα μ’ αυτό το φαγητό είναι ότι όσο νόστιμο είναι το μεσημέρι τόσο προβληματικό γίνεται το βράδυ, όταν ξαναζεσταίνεται. Είναι προτιμότερο να φάει κανείς τηγανιτές πατάτες. Αλλά ποιος μπορεί να αντισταθεί στο πειρασμό να μην αγγίξει λίγο ακόμη τη μαγεία ότι είναι κάποιος άλλος;

3. ΜΑΚΑΡΟΝΙΑ ΟΓΚΡΑΤΕΝ                     
Το φαγητό αυτό πετυχαίνει καλύτερα όταν γίνονται διαδηλώσεις στη χώρα και απειλείται η εξουσία. Φυσικά έχουν γίνει αρκετές αλλαγές. Η κουζίνα, για παράδειγμα, δεν είναι πλέον από τσιμεντόλιθους. Έχει αντικατασταθεί από μια κουζίνα με πλακάκια και μοντέρνα ντουλάπια. Όπως έχει αντικατασταθεί κι η ρόμπα της γυναίκας. Ακόμη κι οι ρυτίδες στο μέτωπο της είναι διαφορετικές. Τώρα ζει μέσα σε ένα εκούσιο ψέμα κι ανασαίνει την οφθαλμαπάτη των ανέσεων. Δεν διστάζει να πεταχτεί το κομμωτήριο, δε διστάζει να κριτικάρει τη γειτόνισσα, δε σταματάει να δίνει συμβουλές στα παιδιά της για τους τρόπους καλής συμπεριφοράς, δε διστάζει να καλέσει συγγενείς για να φάνε όλοι μαζί και να κουβεντιάσουν το γάμο της Ανθούλας με τον Πέτρο. Και μόνο ο ντελβές στο φλιτζάνι παραμένει ίδιος. Ο άντρας θεωρεί το φαγητό αυτό πεταμένα λεφτά και σκέφτεται να φέρει τίποτα παϊδάκια για να φάνε το βράδυ. Δεν το ομολογεί όμως. Έχει μάθει να σωπαίνει και το σπίτι του φαίνεται ξένο. Τα τραγούδια στο ραδιόφωνο ακόμη πιο ξένα. Μπιτλς και Ρόλινκς Στόουνς. Το αγόρι έχει συνθλιβεί υπό το βάρος των απαγορεύσεων, κάτω από το στρώμα του κρύβει μερικές καυτές σελίδες από το Χτυποκάρδι για ώρα ανάγκης. Το κορίτσι εξετάζει τα πόδια του. Του χρόνου εξάπαντος θα φορέσει μίνι και αναρωτιέται πώς θα φαίνονται. Δεν υπάρχουν πλέον αμετάφραστα βλέμματα.

4. Μηλόπιτα

Ας μην χαλάσουμε τη ζαχαρένια μας επειδή έγινε δικτατορία στη χώρα. Το ράδιο παίζει όμορφα τραγούδια κι ο καιρός είναι γλυκός. Είναι η εποχή να φανεί η ευμάρεια. Σαλόνι, έπιπλα, κουρτίνες, μαρμάρινες σκάλες, μυρωδιά απορρυπαντικού, απογεύματα σα λιωμένη σοκολάτα. Μια διάθεση νοσταλγίας πρέπει να έχει συνεπάρει τη γυναίκα καθώς η κόρη της την βοηθάει στην κατασκευή της μηλόπιτας. Έχουν πάρει τη συνταγή από ένα περιοδικό ποικίλης ύλης. Έχουν στο μυαλό τους ταγιέρ, κοσμήματα, νύχτες με χειροφιλήματα. Το τηλέφωνο τις διακόπτει κάθε τόσο, αλλά και τις συντροφεύει. Το τηλέφωνο έχει μπει στη ζωή και κλέβει τα πρόσωπα, αφήνει μόνο τις λέξεις και τα ψέματα. Η μηλόπιτα ταιριάζει στο κουτσομπολιό, πάει γάντι με τα ερωτικά ζητήματα. Ας κάνουμε τα στραβά μάτια για το νεαρό φοιτητή που μπαινοβγαίνει στο σπίτι, στο τέλος θα τον κουκουλώσει η μικρή κι όλα θα έχουν αίσιον τέλος. Στραβά μάτια είπαμε κι όχι κλειστά. Φυσικά και θα έχουμε το νου μας γιατί ποτέ δεν ξέρεις με τη νέα γενιά τι θα σου ξημερώσει. Ο άντρας όλο και περισσότερο σκέφτεται τη σύνταξη. Δε μπορεί να καταλάβει πώς καταναλώθηκαν τόσα χρόνια στο πέρα δώθε του τίποτα, στις άσκοπες έγνοιες. Το αγόρι σκέφτεται να συνεχίσει τις σπουδές του στο εξωτερικό. Το Χτυποκάρδι το διαδέχτηκε μια συμφοιτήτριά του που του θυμίζει τη μάνα του. Η μηλόπιτα θα εξαφανίσει την πικρή γεύση των αναμνήσεων και της λογοκρισίας.

Ας μιλήσουμε για την κατάκτηση του διαστήματος, αυτός ο Γκαγκάριν λοιπόν. Ή μάλλον ας μιλήσουμε καλύτερα για τις επιτυχίες του Παναθηναϊκού στην Ευρώπη.

5. Γκούλας

Το φαγητό αυτό παρασκευάζεται καλύτερα από άντρα ο οποίος έχει σπουδάσει στο εξωτερικό. Δεν έχει ψευδαισθήσεις, οι κινήσεις του είναι στέρεες σαν οδηγού νταλίκας. Κάθε τόσο μονολογεί και κάτι ακατανόητο, κάτι σαν άινστάιγκεν. Τα χαμένα χρόνια ταιριάζουν με το γκούλας. Το κορίτσι τον βοηθάει διασκεδάζοντας με τη σοβαρότητά του. Στα βλέμματά τους κολυμπάει η απορία αν έζησαν μαζί τα παιδικά τους χρόνια τρώγοντας πατάτες τηγανιτές με μπόλικο αλάτι. Ο σύζυγος της κοπέλας κουβεντιάζει με τον πατέρα της για την πολιτική κατάσταση, συμφωνούν αμφότεροι ότι ο Αντρέας Παπανδρέου θα σαρώσει στις επόμενες εκλογές. Η τηλεόραση παίζει ένα εύθυμο πρόγραμμα. Η μάνα δεν ξέρει πώς να βολέψει τις άδειες σκέψεις της και πλέκει μηχανικά  ένα ρουχαλάκι για το εγγόνι της. Ας μιλήσουμε για αντιπαροχή. Ο κόσμος αλλάζει. Το γκούλας είναι το κατάλληλο φαγητό για να υποδηλώσει ότι δεν παίζουμε κανένα ρόλο στο ιστορικό και κοινωνικό γίγνεσθαι. Το κρασί στο τραπέζι είναι αγορασμένο από την κάβα.

7. Γαριδοσαλάτα

Παρασκευάζεται με μεγάλη επιτυχία από εύθυμη γυναίκα με υπόγεια εκδικητική διάθεση. Τρώγεται με προοδευτικούς φίλους καλεσμένους στο διαμέρισμα οι οποίοι έρχονται με τα ταίρια τους και φέρνουν το κρασί και δωράκια για τα παιδιά. Κατά τη διάρκεια της ετοιμασίας της μπαινοβγαίνουν στην κουζίνα διάφοροι σχολιάζοντας, κουτσομπολεύοντας, πίνοντας. Από τα ηχεία ακούγεται ένα ρεμπέτικο σαστισμένο. Υπάρχει μια γενικότερη επιθυμία όλοι να σμίξουμε με όλους κι η ατμόσφαιρα είναι γεμάτη υπονοούμενα. Ο πατέρας έχει πεθάνει. Η μάνα μαραζώνει πλάι από τα εικονίσματα μόνη στο παλιό σπίτι. Η γαριδοσαλάτα δεν σηκώνει μελαγχολική διάθεση. Η κουβέντα από δω το πάει από κει το φέρνει όλο στην ανταλλαγή συζύγων φτάνει. Ένας νέος άνεμος σαρώνει τη χώρα με πράσινες σημαίες και θολό προσανατολισμό. Η γαριδοσαλάτα ταιριάζει στα ερωτικά απωθημένα, τις φαντασιώσεις και τα επτασφράγιστα μυστικά. Ας μην λησμονήσουμε και το αγόρι. Σωστός άντρας πια ο αδελφός της προσπαθεί να αποφύγει το στίχο, «Πού είσαι νειότη που έδειχνες πως θα γινόμουν άλλος.»  

8. Ταλιατέλες αλά πουτανέσκα

Το φαγητό αυτό αναδεικνύεται καλύτερα αν φτιαχτεί από άντρα που έχει αποστηθίσει τα μαθήματα της μοναξιάς του. Αν μάλιστα κρατάει και κλειστά τα μάτια του, το αποτέλεσμα είναι ακόμη πιο εύγευστο.  Η τηλεόραση έχει κατουρηθεί στα γέλια. Τα σκάνδαλα της εξουσίας διασκεδάζουν την ανία της κινητής τηλεφωνίας. Κι όλο ακούς κάποιον να μονολογεί, «μωρέ τι ήθελα να πω; Κάτι ήθελα να πω, αλλά το ξέχασα.» Ύστερα κάποιος άλλος αναλαμβάνει να ενορχηστρώσει την παρέα με το ρήμα «θυμάμαι». Αναμνήσεις δίχως μνήμη. Στον τοίχο κρέμεται ένας αριθμημένος πίνακας του Μόραλη, από τα ηχεία ακούγεται η φωνή της Ελευθερίας Αρβανιτάκη, στο συρτάρι του γραφείου ροχαλίζει μακάρια το βιβλιάριο τραπέζης. Κάποια δηλώνει, «Η Ευρώπη δε μου λέει πλέον τίποτα. Το επόμενο ταξίδι μου θα είναι στο Νεπάλ».

Σημείωση. Το πρόβλημα μ' αυτό το φαγητό είναι ότι όταν μαζεύεις τα πιάτα δε μπορεί να μην αναρωτηθείς, "Μωρέ τι απέγιναν οι φωνές των πεθαμένων;"